आंतरराष्ट्रीय व रोमन संख्याचिन्हे (INTERNATIONAL AND ROMAN NUMERALS) by - महादेव पाटील सर

 शब्दसमूहाबद्दल एक शब्द

स्पर्धा परीक्षा तयारी

अनेक शब्दांच्या एका वाक्यचा एकच शब्द तयार होतो.त्याला शब्दसमूहाबद्दल एक शब्द म्हणतात .

अशा अनेक समूहांची यादी खाली दिली आहे .

कोणाचाही आधार नाही असा = अनाथ

ज्याची किंमत होऊ शकणार नाही असे = अनमोल

मागाहून जन्मलेला (धाकटा भाऊ) = अनुज

पूर्वी कधीही न घडलेले = अभूतपूर्व

जे टाळले जाऊ शकत नाही असे = अपरिहार्य

एखाद्या गोष्टीची उणीव असणारी स्थिती = अभाव

ज्याला कधीही मृत्यू नाही असा = अमर

ज्याला कोणतीही उपमा देता येत नाही असे = अनुपम, अनुपमेय

ज्याचा कधीही वीट येत नाही असे = अवीट

मोफत अन्न मिळण्याचे ठिकाण = अन्नछत्र

एकाच वेळी अनेक अवधाने राखून काम करणारा = अष्टावधानी

पायांत पादत्राणे न घालता = अनवाणी

पूर्वी कधीही न ऐकलेले = अश्रुतपूर्व

पूर्वी कधीही न पाहिलेले = अदृष्टपूर्व

कोणाच्याही पक्षात सामील न होणारा = अपक्ष

जे साध्य होत नाही ते = असाध्य

देवलोकातील स्त्रिया = अप्सरा

नेत्याचे अनुकरण करणारे व त्याच्या मागून जाणारे = अनुयायी

ढगांनी झाकलेले = अभ्राच्छादित

कधीही विसरता न येणारे = अविस्मरणीय

वर्णन करता येणार नाही असा = अवर्णनीय

कधीही नाश पावणार नाही असा = अविनाशी

ज्याला कोणी जिंकू शकत नाही असा = अजिंक्य, अजेय

सूचना न देता येणारा पाहुणा = आगंतुक

तुलना करता येणार नाही असे = अतुलनीय

निराश्रित मुलांचा सांभाळ करणारी संस्था = अनाथाश्रम

पडदा दूर करणे = अनावरण

थोडक्यात समाधान मानणारा = अल्पसंतुष्ट

कमी आयुष्य असलेला = अल्पायुषी, अल्पायू

एकाला उद्देशून दुसऱ्यास बोलणे = अन्योक्ती

मोजता येणार नाही इतके = असंख्य, अगणित

अग्नीची पूजा करणारा = अग्निपूजक

ज्याच्यासारखा दुसरा कोणीही नाही असा = अद्वितीय, अजोड

ज्याला एकही शत्रू नाही असा = अजातशत्रू

विविध बाबींत प्रवीण असलेला = अष्टपैलू

ज्याने लग्न केले नाही असा = अविवाहित (ब्रह्मचारी)

ज्याचा थांग (खोली) लागत नाही असे = अथांग

घरी पाहुणा म्हणून आलेला = अतिथी

अनुभव नसलेला = अननुभवी

अन्न देणारा = अन्नदाता

आवरता येणार नाही असे = अनावर

विशिष्ट मर्यादा ओलांडून जाण्याचे कृत्य = अतिक्रमण

आकाशातील ताऱ्यांचा पट्टा = आकाशगंगा

जिवंत असेपर्यंत = आजन्म

थोरांनी लहानांच्या प्रती व्यक्त केलेली सदिच्छा = आशीर्वाद

मनाला आल्हाद देणारा = आल्हाददायक

ज्याचे हात गुडघ्यापर्यंत लांब आहेत असा = अजानुबाहू

लग्नात द्यावयाची भेट = आहेर

हिमालयापासून कन्याकुमारीपर्यंत = आसेतुहिमाचल

नसलेली गोष्ट आहे असे वाटणे = आभास

संपूर्ण शरीरभर किंवा पायापासून डोक्यापर्यंत = आपादमस्तक

 

देव आहे असे मानणारा = आस्तिक

स्वत:च लिहिलेले स्वत:चे चरित्र = आत्मवृत्त, आत्मचरित्र

बालकांपासून वृद्धांपर्यंत सर्वजण = आबालवृद्ध

अगदी पूर्वीपासून राहणारे मूळ रहिवासी = आदिवासी

वाटेल तसा पैसा खर्च करणे = उधळपट्टी

सतत पैसा खर्च करणारा = उधळ्या

ज्याच्यावर उपकार झाले आहेत असा = उपकृत

उदयाला येत असलेला = उदयोन्मुख

शिल्लक राहिलेले = उर्वरित

जमिनीवर आणि पाण्यात दोन्हीही ठिकाणी राह शकणारा = उभयचर

घरदार नसलेला = उपऱ्या, बेघर

सूर्याचे उत्तरेकडे जाणे = उत्तरायण

शापापासून सुटका = उ:शाप

सतत उद्योगात मग्न असणारा = उद्यमशील

हळूहळू घडून येणारा बदल = उत्क्रांती

सतत एकटे राहण्याची आवड असलेला = एकलकोंडा

श्रम न करता खाणारा = ऐतखाऊ

लहान मुलाला झोपविण्यासाठी म्हटलेले गीत = अंगाईगीत

अंग राखून काम करणारा = अंगचोर 

दुसऱ्याच्या ताब्यात असलेला = अंकित

निरनिराळ्या राष्ट्रांतील = आंतरराष्ट्रीय

आपले कर्तव्य पार पाडण्यात तत्पर असा = कर्तव्यतत्पर, कर्तव्यदक्ष

कर्तव्याकडे पाठ फिरविणारा = कर्तव्यपराङ्मुख

जिचे डोळे कमलपुष्पाप्रमाणे सुंदर आहेत अशी = कमलाक्षी

अंगी एखादी कला असणारा कलावान = कलाकार, कलावंत

दुसऱ्याचे दुःख पाहून कळवळणारा = कनवाळू

कष्टाने मिळणारी = कष्टसाध्य

कानास गोड लागणारे = कर्णमधुर

कामाची टाळाटाळ करणारा = कामचुकार

भाकरी करण्याची लाकडी परात = काथवट

सर्व इच्छा पूर्ण करणारी (पुराणात कल्पिलेली) गाय = कामधेनू

कार्य करण्यास सक्षम असलेला = कार्यक्षम

अंधाऱ्या रात्रीचा पंधरवडा = कृष्णपक्ष

केलेले उपकार विसरणारा = कृतघ्न

धान्य वा तत्सम वस्तू साठविण्याची जागा = कोठार

ज्याच्याकडे अनेक कोटी रुपये आहेत असा = कोट्ट्याधीश

कुंजात विहार करणारा = कुंजविहारी

मडकी बनविणारा = कुंभार

शीघ्रतेने किंवा अकस्मात घडून आलेला बदल = क्रांती

सतत पैसे खर्च करणारा = खर्चिक

आपल्याबरोबर खेळात भाग घेणारा मित्र = खेळगडी

जन्मत:च श्रीमंत असलेला = गर्भश्रीमंत

जिची चाल हत्तीच्या चालीप्रमाणे डौलदार आहे अशी = गजगामिनी

सापांचा खेळ करणारा = गारूडी